ТБМ
Дапамагчы ТБМ
EN
АБ ТАВАРЫСТВЕ
Адно з найстарэйшых грамадзкіх аб'яднаньняў Беларусі — Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны, заснаванае ў 1989 годзе.
Першым старшынём ТБМ быў абраны народны паэт Беларусі Ніл Гілевіч. Цяпер у ТБМ больш за 6 тысяч сябраў у Беларусі і за яе межамі, дзесяткі мясцовых арганізацый і суполак, 6 абласных,
41 раённая і гарадзкая арганізацыя.
Наша таварыства было заснавана ў 1989 годзе.
Нашы мэты і агульныя звесткі
Нашы мэты:

  • Абарона лінгвістычных правоў.
  • Падтрымка і развіццё беларускай мовы і культуры.
Наша таварыства было заснавана ў 1989 годзе. Зараз у ім налічваецца больш за 6 тысяч сяброў у Беларусі і за яе межамі: у Літве, Польшчы, Расіі, Украіне, Латвіі, ЗША, Канадзе, Германіі і іншых краінах. У складзе арганізацыі каля 450 мясцовых арганізацый і суполак. 6 абласных арганізацый, 41 раённая і гарадская арганізацыя і 6 асобных суполак маюць дзяржаўную рэгістрацыю з правамі юрыдычнай асобы.

Арганізацыя носіць імя беларускага першадрукара Францішка Скарыны. Герб арганізацыі спалучае асабісты знак Скарыны і беларускія нацыянальныя гістарычныя сімвалы.

У сваёй працы мы кіруемся Канстытуцыяй Рэспублікі Беларусь, Статутам арганізацыі, Стратэгіяй ТБМ "Развіццё беларускай мовы ў 21 стагоддзі", а таксама Міжнароднай дэкларацыяй лінгвістычных правоў, прынятай у 1996 годзе і заснаванай на Усеагульнай дэкларацыі правоў чалавека, прынятай ААН у 1948 годзе. Гэты дакумент быў створаны "з мэтай выправіць выпадкі моўнага дысбалансу для таго, каб забяспечыць усім мовам павагу і ўсебаковае развіццё, а таксама для таго, каб усталяваць прынцыпы справядлівага і раўнапраўнага лінгвістычнага міру ва ўсім свеце як ключавога фактару гарманічных сацыяльных адносін". Мы паважаем правы ўсіх моўных супольнасцяў Беларусі.

Наша дзейнасць
  • Наша арганізацыя праводзіць грамадскія кампаніі з мэтай абароны розных лінгвістычных правоў, якія маюць дачыненне да беларускай мовы. Мы забяспечваем юрыдычную дапамогу ахвярам дыскрымінацыі па моўнай прыкмеце і распрацоўваем законапраекты, якія гарантуюць роўныя правы ўсім моўным супольнасцям Беларусі.
  • Наша таварыства выдае дзве штотыднёвыя газеты і літаратурна-мастацкі часопіс на тэмы беларускай мовы, культуры і моўных правоў.
  • Мы арганізуем семінары, навуковыя канферэнцыі, спаборніцтвы і святкаванні, мэта якіх – папулярызацыя і развіццё беларускай мовы і абарона лінгвістычных правоў.
  • Наша аб'яднанне выступае дарадцай дзяржаўных і камерцыйных арганізацый у пытаннях беларускай тэрміналогіі.Мы актыўна працуем у межах Форума грамадзянскай супольнасці краін-удзельніц Усходняга партнёрства.
Нашыя апошнія дасягненні
  • У адказ на нашы шматгадовыя патрабаванні былі ўнесены змены ў "Закон аб зваротах фізічных і юрыдычных асоб". Зараз ён гарантуе кожнаму заяўляльніку права атрымаць афіцыйны адказ на яго ці яе роднай мове. Новы "Закон аб геаграфічных назвах" патрабуе, каб новыя населеныя пункты атрымлівалі назвы па-беларуску.
  • Пад уплывам нашых зваротаў адчынілася шмат беларускіх школ і класаў. Беларуская мова вярнулася ў тэленавіны, у абвесткі на чыгунцы, у метро і г.д.
  • Мы сабралі больш за 50.000 подпісаў за стварэнне беларускамоўнага ўніверсітэта.
  • На беларускую мову перакладзена шмат камп'ютэрных праграм, вайсковыя статуты, правілы дарожнага руху.
  • Наша таварыства было ініцыятарам стварэння першага беларускага недзяржаўнага спадарожнікавага тэлеканала "БелСат".
  • Мы распрацавалі законапраект новага Закона аб мовах Рэспублікі Беларусь, які забяспечвае рэальную роўнасць паміж дзвюма дзяржаўнымі мовамі. Наш законапраект "Аб дзяржаўнай падтрымцы беларускай мовы" вызначае функцыі і абавязкі дзяржаўных структур па падтрымцы мовы.
Некаторыя дасягненні з нашай гісторыі
  • У 1990 годзе распрацаваны і прыняты "Закон аб мовах у Рэапубліцы Беларусь". Сябры таварыства прынялі ўдзел у распрацоўцы Дзяржаўнай праграмы развіцця беларускай і іншых нацыянальных моў у Рэспубліцы Беларусь у 1991 годзе.
  • Таварыства выдала больш за 20 мастацкіх і навуковых кніг, у тым ліку "Нарысы з гісторыі беларускага мастацтва" М. Шчакаціхіна, "Пачаткі роднае мовы" В. Раманцэвіч, "Геаграфія Беларусі" А. Смоліча, "Аняменне: хронікі знішчэння беларускай мовы", а таксама слоўнікі па фізіцы, матэматыцы, батаніцы, зоапаразіталогіі і іншыя.
  • Сябры нашай арганізацыі прынялі ўдзел у назіранні за перапісам 1999 года. Вяўлена 120 парушэнняў.
  • Сабрана больш за 10000 беларускіх кніг, якія бясплатна перададзены нашым рэгіянальным структурам, вясковым школам і бібліятэкам, а таксама малазабяспечаным сем'ям з мэтай падтрымкі адукацыі на беларускай мове.
  • ТБМ сабрала бібліятэку антыкварных і рэдкіх беларускіх выданняў.
  • Распрацавана стратэгія развіцця беларускай мовы ў 21 стагоддзі.
  • Мы арганізавалі шмат навуковых канферэнцый, напрыклад "Закон аб мовах: вынікі і перспектывы", "Беларуская тапаніміка: гісторыя і сучаснасць", "Моўныя правы і іх абарона" (2015 г.).
  • Праведзена шмат конкурсаў, напрыклад, конкурс на лепшую беларускую вясковую школу, паэтычны конкурс ТБМ "Быў нейкі зусім незвычайны дзень", конкурс артыкулаў у Вікіпедыі на тэму "Гуманітарныя навукі. Персаналіі".
  • Створаны першы беларускі спэлчэкер.
Выбітныя асобы ў складзе Рады ТБМ
У Раду ТБМ заўжды ўваходзіла значная колькасць выбітных прадстаўнікоў беларускай інтэлігенцыі: знакамітыя дзеячы культуры, навукоўцы і грамадскія актывісты. У розныя часы сябрамі Рады былі Вячаслаў Адамчык, Янка Брыль, Генадзь Бураўкін, Анатоль Бутэвіч, Васіль Быкаў, Яўген Вайтовіч, Артур Вольскі, Міхаіл Дзямчук, Анатоль Клышка, Алег Лойка, Леанід Лыч, Зянон Пазняк, Тамара Саўчук, Максім Танк, Юрый Хадыка, Фёдар Янкоўскі, Ніл Гілевіч, Уладзімір Содаль, Зінаіда Бандарэнка, Васіль Зуёнак, Адам Мальдзіс, Ніна Шыдлоўская, Вінцук Вячорка, Людміла Дзіцэвіч, Мікалай Савіцкі.

Сёння ў Раду ўваходзяць Уладзімір Арлоў, Радзім Гарэцкі, Генадзь Цыхун, Алег Трусаў, Алена Анісім, Уладзімір Колас, Эдуард Акулін, Аляксей Марачкін, Уладзіслаў Завальнюк ды іншыя.
Паводле Свабоды
10 добрых спраў, да якіх спрычынілася ТБМ.
Колькі ж усяго было зроблена за 30 гадоў, цяжка нават падлічыць.
1. Дзякуючы ТБМ быў прыняты закон аб мовах
У 1990 годзе Таварыства беларускай мовы распрацавала закон «Аб мовах у Рэспубліцы Беларусь», прыняты затым Вярхоўным Саветам. Адзінай дзяржаўнай мовай краіны стала беларуская мова. Аднак пасьля травеньскага рэфэрэндуму 1995 году ў краіне было ўведзенае дзьвюхмоўе.

Летась ТБМ распрацаваў праект новага закону, які мае забясьпечыць рэальную роўнасьць паміж дзьвюма дзяржаўнымі мовамі. Законапраект ТБМ «Аб дзяржаўнай падтрымцы беларускай мовы» вызначае функцыі і абавязкі дзяржаўных структур па падтрымцы мовы.
2. ТБМ была ініцыятарам стварэння тэлеканалу "Белс@/"
Як кажа цяпер ужо ганаровы старшыня ТБМ Алег Трусаў, сябры ТБМ Сяргей Кручкоў і Эдуард Мельнікаў тры гады прабівалі гэтую ідэю. Потым тагачасны старшыня ТБМ Алег Трусаў сустрэўся з амбасадарамі краін Эўразьвязу ў Беларусі, заручыўся іх падтрымкай. Да справы далучылася дэмакратычная грамадзкасьць Польшчы.

Першы беларускі недзяржаўны спадарожнікавы тэлеканал «Белс@/» працуе больш за дзесяць гадоў.
3. ТБМ заснавала 23-ю гімназію і
Нацыянальны ўніверсітэт імя Ніла Гілевіча
Пад ціскам ТБМ у 2002 годзе рашэньнем Менгарвыканкаму замест сярэдняй школы № 23 была заснаваная беларускамоўная гімназія. У многім гэта было зроблена дзякуючы намаганьням тагачаснай старшыні менскай гарадзкой арганізацыі ТБМ Алены Анісім.

ТБМ ініцыявала стварэньне Нацыянальнага ўнівэрсытэту імя Ніла Гілевіча — ВНУ з выкладаньнем выключна на беларускай мове. За стварэньне беларускамоўнага ўнівэрсытэту было сабрана больш за 50 000 подпісаў.

Установа юрыдычна зарэгістраваная, рыхтуюцца дакумэнты для атрыманьня ліцэнзіі.
4. ТБМ выдала дзясяткі ўнікальных кніг і марак
Таварыства беларускай мовы выдала больш за два дзясяткі мастацкіх і навуковых кніг, у тым ліку «Нарысы з гісторыі беларускага мастацтва» Міколы Шчакаціхіна, «Пачаткі роднае мовы» Валянціны Раманцэвіч, «Геаграфію Беларусі» Аркадзя Смоліча, «Аняменьне: хронікі зьнішчэньня беларускай мовы», а таксама слоўнікі па фізыцы, матэматыцы, батаніцы, зоапаразыталёгіі і іншыя.

Таксама ТБМ дамаглося выданьня марак з выявамі выбітных дзеячоў Беларусі. Апошняя такая марка — «200 гадоў з дня нараджэньня Станіслава Манюшкі».

Першая паштовая марка незалежнай Беларусі ў 1992 годзе мела выяву крыжа Эўфрасіньні Полацкай. Ёсьць і марка з сымболікай ТБМ.
5. Кожны мае права атрымаць адказ на зварот па-беларуску
На шматлікія патрабаваньні ТБМ былі ўнесеныя зьмены ў закон «Аб зваротах грамадзян і юрыдычных асоб». Цяпер гэты закон гарантуе кожнаму заяўніку права атрымаць афіцыйны адказ на беларускай мове.
6. Геаграфічныя назвы пішуцца па-беларуску
Закон «Аб найменьнях геаграфічных аб'ектаў», прыняты ў 2010 годзе, патрабуе, каб новыя населеныя пункты атрымлівалі назвы па-беларуску. Да таго ж усе шыльды з назвамі гарадоў, населеных пунктаў, вуліц цяпер павінны выконвацца на беларускай мове. Беларуская мова вярнулася ў мэтро, у абвесткі на чыгунцы, аўтавакзалах.
7. Зьявіліся вуліцы Эўфрасіні Полацкай, Льва Сапегі, Напалеона Орды і іншыя
Пасьля шматлікіх зваротаў ТБМ у сталіцы ды іншых беларускіх гарадах зьявіліся назвы вуліц і плошчаў у гонар знакамітых беларусаў. Толькі ў Менску такіх назваў больш за 30: плошча і праектаваная станцыя мэтро імя Францішка Багушэвіча, вуліцы Льва Сапегі, Напалеона Орды, Эўфрасіньні Полацкай, Янкі Брыля ды іншыя. Былая вуліца Гандлёвая зноў пачала называцца Зыбіцкай.
8. ТБМ заснавала тры СМІ
  • Штотыднёвая газэта «Наша слова» зьявілася ў сакавіку 1990 году, наклад яе — 2 тысячы асобнікаў. Наклад спэцвыпускаў даходзіў і да 15 тысяч.
  • Тыднёвік «Новы час» быў заснаваны ў сакавіку 2002 году, наклад даходзіў да 7 тысяч.
  • Літаратурны часопіс «Верасень» выходзіць з 2009 году. Усяго выйла больш 20 нумароў «Верасьня».
9. 13 сяброў ТБМ, у тым ліку і Зянон Пазьняк, былі абраныя дэпутатамі Вярхоўнага Савету XII скліканьня
13 сяброў грамадзкага аб'яднаньня сталі дэпутатамі першага беларускага парлямэнту, абранага дэмакратычным шляхам — Вярхоўнага Савету XІІ скліканьня. У парлямэнт былі абраныя Зянон Пазьняк, Ніл Гілевіч, Алег Трусаў, Пётра Садоўскі, Лявон Баршчэўскі, Яўген Цумараў ды іншыя. Яны ўвайшлі ў фракцыю БНФ у Вярхоўным Савеце 12 скліканьня.
10. Старшыня ТБМ Алена Анісім - дэпутатка Палаты Прадстаўнікоў
На парлямэнцкіх выбарах 2016 году Алена Анісім, якая тады была намесьніцай старшыні ТБМ, перамагла на выбарах у Стаўпецкай выбарчай акрузе. У Палаце прадстаўнікоў яна стала намесьніцай старшыні пастаяннай камісіі па адукацыі, культуры, навуцы.
Далучайцеся да ТБМ
МЫ З ВАМІ СКАНТАКТУЕМСЯ
Ніл Гілевіч. Першы старшыя і заснавальнік ТБМ
Можаце знайсці сваю суполку, ці запоўніце нашу форму. Калі побач няма суполкі ТБМ, можаце стварыць яе.
Мы Вам дапаможам.
Імя і Прозвішча
Ваш мабільны тэлефон
Ваш населены пункт
Усе дадзеныя ахоўваюцца. Вы даёце згоду на іх апрацоўку.
Кантакты
(+37517) 263-85-11
220034, вул. Румянцава 13, Мінск, Беларусь
Сядзіба таварыства - siadziba@gmail.com
Даслаць навіну на сайт - tavarystva@yandex.by

Час працы сядзібы:
Буднія дні: 11.00 – 17.00
Выходныя дні 11.00 – 16.00

Made on
Tilda